Natuur laat zich niet dwingen

Natuur laat zich niet dwingen. Dat is één van de ‘problemen’ waarmee reisleiders in Costa Rica mee worden geconfronteerd. Reizigers komen met hoge verwachtingen: dieren willen ze graag zien en het liefst dichtbij zodat ze makkelijk te fotograferen zijn.
Gelukkig is de mogelijk om veel dieren te zien groot: op elke reis zien we wel apen, een luiaard, soms kaaimannen of een krokodil. Ook toekans worden op vrijwel iedere reis gespot. We weten waar me moeten wezen: in open ruimtes, aan de rand van de jungle en misschien nog wel het beste tijdens een boottocht over de rivier. Maar zelfs op de beste plekken en onder de meest gunstige omstandigheden geldt: de natuur laat zich niet dwingen.

Dat bleek gisteren tijdens een boottocht over de rivier de Sarapiquí in de Atlantische laagvlakte. Een prima plek om apen, toekans en leguanen te spotten. Ik wist dat dit elders op de reis een stuk lastig zou kunnen worden. De opstandigheden waren prima: het had de nacht ervoor geregend, het was koel en slechts een bleek zonnetje kroop door de sluierbewolking heen.

Maar er gebeurde: niets. De apen lieten zich niet zien, om van kaaimannetjes maar helemaal niet te spreken. Een enkele leguaan liet zich gewillig fotograferen, maar dat was het dan ook.
Hoe vaak heb ik die situatie niet meegemaakt? Ik weet: voor een reisleider is het ontspannen werken als je tijdens de eerste dagen al kunt geven waar de mensen voor komen. En als dat dreigt te mislukken is het enige wapen dat helpt: geduld. Geduldig zijn, alert blijven en vooral niet ontmoedigd afhaken.

Op deze bootreis gebeurde het dan toch. Na anderhalf uur varen stuitten we opeens een krokodil! Het was een joekel. Naar schatting 3.5 meter lang. Hij scheen rustig in het water te liggen. Opeens deed hij zijn bek echter half open en kwam zijn kop uit het water. We konden zijn tanden tellen. Plotseling verscheen onder het beest een andere krokodil, die minstens zo groot was. Ook deze sperde zijn bek half open en kwam uit het water. Er volgde een scrimmage tussen beide beesten: het leek alsof ze ruzie hadden. Water spatte in het rond. Slechts een paar seconden duurde het voordat de rust weer terugkeerde. We keken elkaar vol ongeloof aan: dit zie je toch slechts op National Geographic?

Dat we daarna nog twee apensoorten zagen, vijf groene ibissen op een tak en langsnuitvleermuisjes zagen maakte het feest alleen maar compleet. De natuur laat zich niet dwingen, maar geduld wordt soms wel beloond!

Oktoberoverstromingen

Soms is het weer in Costa Rica vreselijk van slag. Meteorologen halen hier dan al gauw het fenomeen van ‘El Niño’ of ’La Niña’ aan of verklaren de zondvloed door te wijzen op het broeikas effect. De realiteit is dat het regent. Op onvoorstelbare wijze.

Fascinerend is te zien hoe na een korte intense regenbui wegen veranderen in rivieren, de stand in de echte rivieren razendsnel stijgt en het water zich kolkend een uitweg zoekt naar de oceaan.
Minder fascinerend zijn de gevolgen van dagenlange regenval achter elkaar. Wegen worden gedeeltelijk weggeslagen, bruggen storten in en rivierdijken breken door. In de rivieren stijgt het water zodanig dat de beddingen het niet meer kunnen bevatten en overstromen. En het gevaarlijkste: de aarde kan de hoeveelheid water niet meer op nemen en begint te schuiven.
Dit gebeurde begin oktober. Er lagen een aantal depressies op de Pacifische Oceaan die voor dagenlange regenval zorgden. In drie dagen viel op sommige plekken meer water dan in heel oktober bij elkaar. Het zorgde voor grote overstromingen vanwege de rivieren die buiten hun oevers traden. In een dorpje bij Alajuela bedolf een landverschuiving verscheidene huizen: 17 mensen kwamen om het leven. De elektriciteit viel uit en sommige dorpen werden onbereikbaar. In verschillende kantons werd de noodtoestand uitgeroepen.

Toeristen die aan de Pacifische kant van het land verbleven zagen hun vakantie verregenen en zullen zich af hebben gevraagd waar die tropenzon was gebleven. Het bekende bergdorp Santa Elena, dat vlak bij het Monteverde reservaat ligt ,was een dag lang volledig afgesloten wegens aardverschuivingen: niemand kon er een kant op.

Rond 22 oktober begon de zon weer te schijnen. een nieuwe depressie die op de oceaan dreigde had geen invloed op het weer in Costa Rica. Eén van de meest verbazingwekkende dingen is dat na twee dagen droog weer er vrijwel niets meer op de noodtoestand van de afgelopen dagen wijst. De rivieren zijn al weer terug in hun bedding, het overtollige water is weggelopen en het vriendelijke zonnetje lijkt nooit te zijn weggeweest.