Een nestelende reuzenschilpad

Het observeren van een nestelende reuzenschildpad op één van de stranden van Costa Rica ontroert iedere keer weer.
Afgelopen week was ik er weer getuige van. Met een groepje reizigers zien we in Camaronal een Warane schildpad haar uitputtende arbeid verrichten. De nacht is donker en de zee buldert op de achtergrond. We zien een schildpad langzaam het strand op schuiven. Ze is daar absoluut niet opgebouwd. Slechts 1 uur in de twee jaar komt het Warane vrouwtje aan land: om haar eieren te leggen. De rest van de tijd vertoeft ze in water. Toch kruipt ze met een voortvarende zekerheid, alhoewel traag, het strand op.
Ze neemt de tijd. Ze buigt opeens links af en kruipt daarna weer rechtdoor. Dan stopt ze. Op zo'n 50 meter van de zee. Instinctmatig begint ze met haar achterpoten te graven. Het zand spat meters in de omtrek rond. Soms rust ze even uit en lijkt het op te geven. Dan gaat ze weer verder. Net zo lang tot ze een smal maar opvallend diep gat gegraven heeft. Opeens houdt ze op.
We komen dichterbij en staan achter de schildpad. Stilte heerst. We zien één voor één witte eieren in de kuil vallen. De schildpad blijft vrijwel onbeweeglijk. Na een klein kwartiertje stokt haar productie. Ze lijkt te aarzelen wat nu te doen. Langzaam beweegt ze haar achterpoten en begint ze haar eieren toe te dekken. Het kost haar zichtbaar moeite. Ik moet de neiging onderdrukken om haar te helpen. Als de kuil dicht is camoufleert ze de plek. Duidelijk hoorbaar stampt ze de grond aan en gooit ze takken over de plek waar haar eieren liggen. Dit gebeurt met grote zorgvuldigheid en ze neemt er de tijd voor. Iedere keer als ze klaar lijkt te zijn dan stampt ze toch nog een keer het nest aan. Ze keert terug. Het gaat langzaam. Ze komt een boomstam tegen en weet niet wat het is wat haar weg verspert. Ze stopt een tijdje. Dan komt ze langzaam weer in beweging en schuift met grote krachtsinspanning om de boom heen. We lopen achter haar aan. Ze is aan het einde van haar latijn. Steeds moet ze even pauzeren.
UIteindelijk bereikt ze het water. Golven overspoelen haar maar het is nog te ondiep om weg te zwemmen. Ze schuift nog een stukje verder de zee in. Nog een golf en we zien haar rug nog even als ze zwemt. Weg.

Reuzenschildpadden bepalen aan de hand van de maanstand, waterstand en de (waarschijnlijk) de chemische samenstelling van het water, waar en wanneer ze aan land moeten komen. Ze zijn gebaat bij het donker: dat maakt hun minder kwetsbaar.
De grootste reuzenschilpad is de Lederschilpad, die haar belngrijkste nestelplaats in Costa Rica in Tamarindo heeft. Het is een plek dat zich ontwikkelt tot een badplaats met grote hotels. Er komen steeds meer toeristen. Er komen echter steeds minder Ledderschildpadden. Waarschijnlijk wegens de lichtvervuiling 's nachts als de schilpadden aan land komen om hun eieren te leggen